Nauczyciel/-lka

Orzeszkowa E., Nad Niemnem

Justyna Orzelska wciela w życie hasła pracy u podstaw, chce po ślubie bezinteresownie uczyć wiejskie dzieci, którymi i tak od dawna się zajmuje.

•    Orzeszkowa E., A…B…C…

Joanna Lipska uczy dzieci mimo zakazu zaborcy, praca to jej powołanie, dzięki niej może podreperować swój skromny budżet.

•    Żeromski S., Siłaczka

Nauczycielka – idealistka Stasia Bozowska uczy na wsi, zaraża się od uczniów tyfusem i umiera.

•    Żeromski S., Ludzie bezdomni

Joanna Podborska pragnie szerzyć wiedzę, miłość prawdy.

•    Szymborska W., Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej

Autentyczna postać, bohaterka wiersza, ratując obce dzieci z płonącego mieszkania, ginie w pożarze.

•    Dąbrowska M., Noce i dnie

Dzieci Niechciców nie lubią swej korepetytorki, Celiny Mroczkówny, bo nie umie nawiązać z nimi kontaktu, jest oschła, skoncentrowana na swoim wyglądzie, samotnica, żyjąca w sferze marzeń; jej poprzedniczką była Anka Niechcicówna, przeciwieństwo Celiny, dzieci ją lubiły, wnosiła radość w życie rodziny.
Wenordenowa – ideał nauczycielki, prowadziła prywatną pensję dla panien, wymagająca, ale jednocześnie wyrozumiała.

•    Prus B., Emancypantki

Madzia Brzeska – najpierw dama klasowa, potem korepetytorka i nauczycielka na pensji, uczynna, skromna, z głową pełną pomysłów, interesuje się swoimi wychowankami, jako korepetytorka doznaje wielu upokorzeń z powodu pozycji materialnej i społecznej.

•    Prus B., Lalka

Z powodów finansowych lekcji gry na pianinie udziela pani Stawska.

•    Gojawiczyńska P., Dziewczęta z Nowolipek

Bogate panie, mieszkanki Warszawy traktują nauczanie ubogich panien jak hobby, wzbudzają ich podziw, ale nie interesują się prawdziwymi problemami dziewczyn, które nawet kradną, aby zaspokoić głód.

•    Libera A., Madame

Tytułowa postać to nauczycielka francuskiego, elegancka, fascynuje uczniów jako kobieta, symbolizuje niedostępny dla nich świat.

•    Redliński E., Konopielka

Do zapadłej wsi Taplary skierowano nauczycielkę z miasta, pokazuje ona mieszkańcom, że można żyć inaczej, czytać, pisać, unowocześniać; wyróżnia się wyglądem, mową i stylem życia.

•    Gombrowicz W., Ferdydurke

Prof. Bladaczka, polonista nieumiejący zapanować nad klasą, prowadzone przez niego lekcje są nudne, nie umie z uczniami dyskutować, rozbudzić w nich pasji, narzuca własne schematy myślowe, zakompleksiony, boi się publicznych wystąpień, antynauczyciel.

•    Kleinbaum N., Stowarzyszenie umarłych poetów

John Keating, nauczyciel literatury w konserwatywnej szkole dla chłopców, uczy niekonwencjonalnymi  metodami, czym zyskuje sympatię uczniów, jest dla nich wzorem, mistrzem, pasjonat zawodu.

•    Herbert Z., Pan od przyrody

Podmiot liryczny, dorosły już mężczyzna, wspomina nauczyciela jako tego, który wprowadzał w świat młodzież, mistrz i autorytet, o którym się nie  zapomina, nauczyciel idealny, który zginął tragicznie w drugim roku wojny.

•    Herbert Z., Lekcja łaciny

Nauczyciel łaciny to mistrz, autorytet, symbol męstwa porównywany do rzymskiego wojownika, wymagający, wzbudzający w uczniach głód wiedzy i pasję.

Motyw nauczyciela/-lki w innych dziedzinach sztuki

•    malarstwo
- Chardin J. B. S., Guwernantka
- Chardin J. B. S., Młoda nauczycielka
- Solomon A., Portret dwóch dziewcząt z guwernantką
- Giorgione, Trzej filozofowie
- da Vinci L., Ostatnia wieczerza

•    rzeźba
-    Rodin A., Myśliciel

•    muzyka
- Gawliński R., Zostać mistrzem

•    film
- Konopielka, reż. W. Leszczyński
- Noce i dnie, reż J. Antczak
- Pianistka, reż M. Haneke
- Ostatni dzwonek, reż. M. Łazarkiewicz
- Przystań, reż. E. Sikorska, J. Hryniak
- Być i mieć, reż., N. Philibert
- Młodzi gniewni, reż. J. N. Smith
- Zmruż oczy, reż. A. Jakimowski
- Edi, reż. P. Trzaskalski
- Spona, reż. W. Szarek
- Ladies, reż. A. Saramonowicz
- Stowarzyszenie umarłych poetów, reż. P. Weir
- Profesor na drodze, reż. Z. Chmielewski

Cytaty


Na wykształcenie powinno składać się żywe życie, a nie martwa nauka.
                                        M. Gogol
Praktyka jest najlepszym nauczycielem.
                                        Cyceron
Szczęśliwy uczeń, któremu dziękuje nauczyciel.
                                        Talmud
Nauczyciel, który nie ma cierpliwości do swoich uczniów, jest tylko człowiekiem.
                                        przysłowie
Dzielny nauczyciel umie innych uczyć nawet tego, na czym sam się nie zna.
                                        T. Kotarbiński
Co strawią nauczyciele, to jedzą uczniowie.
                                        K. Kraus
Przecież wszyscy w tym państwie będą kiedyś chorzy. A państwo, które nie dba o nauczycieli i lekarzy, może już się zlikwidować.
                                        K. Grochola