Zapalenie ucha środkowego

Mariusz Siwko
02.06.2015

Jest jedną z najczęstszych chorób z jakimi udajemy się do laryngologa. Bólem ucha, wyciek, uczucie zatkania ucha oraz osłabieniem słuchu często dotyczy dzieci, ale nie omija i dorosłych. Ogólnie zapalenia ucha dzielimy na ostre i przewlekłe.

Ostre zapalenia ucha zdarzają się głównie u dzieci. Nasze dziecko skarży się wtedy na ból ucha, mówi, że coś mu w nim przeszkadza. Chorym uchem najczęściej także gorzej słyszy. Towarzyszyć temu mogą też inne objawy: gorączka, u dzieci często wysoka, dochodząca do 40 °C, oraz uczucie ogólnego rozbicia.

Ostre zapalenie ucha środkowego

Największe ryzyko zachorowania na ostre zapalenie ucha środkowego występuje w okresie jesienno-wiosennym, towarzyszyć może także przebiegowi wielu chorób zakaźnych (płonica, Odra, ospa wietrzna).Powstawać może przy występowaniu innych chorób laryngologicznych, takich jak zapalenie zatok, po usunięciu migdałków podniebiennych, przy urazie kości skroniowej. Najczęstszą przyczyną schorzenia są bakterie. Stąd dużą rolę w leczeniu odgrywają antybiotyki. Drobnoustroje powodują powstanie obrzęku błony bębenkowej (głównej części ucha środkowego). Zbierający się tam płyn uwypukla błonę bębenkową oddzielającą ucho środkowe od zewnętrznego i w ostateczności może spowodować jej przerwanie. Wówczas z ucha zaczyna sączyć się wydzielina, ale za to ustępuje ból.

Kiedy pojawi się już wyciek, bardzo ważna jest odpowiednia higiena przewodu słuchowego polegająca na systematycznej zmianie opatrunków. Można również stosować krople do uszu, choć nie kamforę, jak kiedyś zalecano w domowych poradnikach, ale leki zapisane przez lekarza.

Perła w uchu, czyli zapalenie przewlekłe

Nie wyleczone do końca ostre zapalenie, po którym pozostaje otwór w błonie bębenkowej, może przejść w stan przewlekły. Taki ubytek zachęca do osiedlania się w uchu środkowym bakterii, a potem rozwoju zapalenia, które niejednokrotnie doprowadza do zniszczenia delikatnych struktur jamy bębenkowej. Charakterystyczną cechą choroby jest przerwanie błony bębenkowej oraz okresowe wycieki z ucha środkowego, czego następstwem jest postępująca utrata słuchu.

W prostej postaci przewlekłego zapalenia ucha środkowego wydzielina jest śluzowa, a w przebiegu choroby mogą występować okresy uspokojenia (lekarze mówią wtedy o remisji), kiedy ucho jest suche i nie ma wysięku. Taki okres może nawet spowodować samoistne zarośnięcie otworu w błonie bębenkowej. Często jednak niezbędny jest zabieg operacyjny, tzw. myringoplastyka, podczas którego laryngolog sam musi zamknąć tego typu ubytek.

Inną postacią przewlekłego zapalenia ucha środkowego jest tzw. zapalenie perlakowe. Ze złuszczonego nabłonka, mas cholesterolowych, zaschniętej wydzieliny i bakterii tworzy się wówczas perlak, rzeczywiście przypominający nieco perłę. Nie jest to jednak drogocenny kamień, ale niebezpieczna zmiana rozrastająca się i powodująca zniszczenie okolicznych tkanek: kości, kosteczek słuchowych, nerwów. Jedynym sposobem postępowania w tym przypadku jest zabieg operacyjny.

Groźne powikłania

Powikłaniami zapaleń ucha może być wiele chorób nie zawsze związanych bezpośrednio z tym narządem. Jednym z najczęstszych jest ostre zapalenie tzw. wyrostka sutkowatego. Pacjent odczuwa pulsujący ból za uchem, a z przewodu słuchowego sączy się obfita ropna wydzielina. Lekarz stwierdza wtedy obrzęk i bolesność okolicy za małżowiną uszną oraz perforację błony bębenkowej. Taki stan jest wskazaniem do natychmiastowego umieszczenia chorego w szpitalu. Potrzebny będzie wtedy zabieg operacyjny.
Innymi powikłaniami zapaleń ucha są: zapalenie opon mózgowych, ropień zewnątrzoponowy, ropień mózgu, ropień podtwardówkowy, zapalenie błędnika, zapalenie zakrzepowe zatoki esowatej oraz porażenie nerwu twarzowego.

Nie lekceważmy więc tej choroby i zawsze skontrolujmy swój stan zdrowia u laryngologa bądź lekarza rodzinnego.

Ucho z klejem

Jedną z odmian zapalenia ucha dotykającą coraz powszechniej dzieci jest wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Szacuje się, że ok. 1/3 wszystkich dzieci we wczesnym dzieciństwie na to choruje. W jamie bębenkowej gromadzi się wtedy wydzielina o charakterze śluzowym (a nie ropnym jak w ostrym zapaleniu), co doprowadza do upośledzenia słuchu. Na szczęście jest ono odwracalne, a po zniknięciu płynu słuch wraca do normy. Obecność kleistego płynu dała chorobie nazwę glue ear, w wolnym tłumaczeniu oznacza "ucho z klejem".

Najczęstszą przyczyną sprzyjającą tej chorobie jest przerost migdałka gardłowego, zwanego czasem trzecim migdałem. Innym powodem może być niewłaściwie leczone lub wcale nie leczone ostre zapalenie ucha środkowego, a także alergiczne nieżyty nosa.

U dziecka z wysiękowym zapaleniem rodzice zauważają upośledzenie słuchu występujące pozornie bez przyczyny. Syn czy córka nie reagują na wołanie powtarzane tym samym co zwykle tonem głosu, podchodzą do telewizora i podkręcają regulator siły głosu. Czasami skarżą się również na uczucie zatkania lub szumy w uchu. Oczywiście wskazana jest wtedy wizyta u laryngologa, który stwierdzi obecność płynu w jamie bębenkowej.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego ma tendencję do samoistnego ustępowania, czasami wystarczy więc uważna obserwacja, ważna jest jednak stała kontrola laryngologiczna i okresowe sprawdzanie słuchu.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego występuje również u dorosłych (choć rzadziej niż u dzieci). Przyczyną jest wtedy niedrożność trąbki słuchowej łączącej jamę bębenkową z gardłem.

za: artykułem lek. med. Marcina Pustkowskiego

źródło: http://www.slyszymy.pl/

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie