Budzi cię nocny kaszel? Zobacz, jakie badania powinieneś zrobić

Mariusz Siwko
28.07.2017

Napady nocnego kaszlu mogą budzić ogromny niepokój. Poza nieprzyjemnymi doznaniami dochodzi tutaj drugi, nie mniej ważny aspekt, czyli przerywany sen i jego konsekwencje. Poza zwyczajnym niewyspaniem, zakłócony sen objawia się dodatkowo zmniejszoną koncentracją, zaburzeniem funkcji poznawczych, drażliwością lub przygnębieniem, a w konsekwencji gorszym funkcjonowaniem w społeczeństwie.

Na szczęście, z uporczywym kaszlem można sobie poradzić. Wcześniej jednak trzeba postawić prawidłową diagnozę. Pomoże Ci w tym spirometria.

Przyczyny nocnego kaszlu

Za występowanie napadów nocnego kaszlu może odpowiadać szereg różnych chorób, nie tylko układu oddechowego. Do częstych przyczyn tego objawu należą: infekcje dróg oddechowych, alergie, astma oskrzelowa, POChP, suche powietrze, refluks żołądkowo-przełykowy czy niektóre zaburzenia układu krążenia. Każda diagnostyka powinna zacząć się od badania lekarskiego, podczas którego zbierany jest szczegółowy wywiad dotyczący innych objawów chorobowych oraz obciążeń rodzinnych, a także badania fizykalnego. Współwystępowanie gorączki, bólu gardła, kataru, osłabienia czy bólu podczas kaszlu może wskazywać na infekcję. Nie zawsze jednak, zwłaszcza u dzieci, objawy infekcji są tak charakterystyczne i wówczas niezbędne jest wykonanie innych badań pomocniczych. W przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego mogą, ale nie muszą, towarzyszyć mu piekące bóle zamostkowe, czy niekiedy wracanie treści żołądkowej do ust, szczególnie przy pochylaniu się. Bywa, że sama treść żołądkowa lub ślina – produkowana w tym schorzeniu w nadmiernej ilości – spływa w niewielkich ilościach do dróg oddechowych, wywołując ich podrażnienie i kaszel. Co więcej, wraz z chorobą refluksową przełyku, często współistnieje astma oskrzelowa. Ta ostatnia należy do bardzo częstych przyczyn napadów kaszlu, budzących chorych w nocy. Jej podłoże może być alergiczne, ale często występuje jako samodzielne schorzenie. Choć wśród objawów astmy występują przede wszystkim napady duszności, nierzadko zdarza się, że towarzyszy im napadowy kaszel lub w przypadku tzw. wariantu kaszlowego astmy, jest to jedyny jej objaw. Z problemem przewlekłego kaszlu, zazwyczaj z odkrztuszaniem z dróg oddechowych dużych ilości wydzieliny, zmagają się także osoby chore na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Dolegliwość ta najczęściej związana jest z przewlekłym paleniem papierosów.

Badania pomocnicze

W diagnostyce schorzeń płuc czy układu oddechowego, w zależności od podejrzewanego schorzenia, lekarz zleca odpowiednie badania pomocnicze. Wśród badań laboratoryjnych najczęściej wykonywane są morfologia krwi z rozmazem oraz wskaźniki stanu zapalnego: CRP, prokalcytonina, IL-6. Ważnym badaniem, pozwalającym potwierdzić lub wykluczyć szereg zmian patologicznych w płucach, w tym zmiany zapalne, obrzęk, płyn w jamach opłucnowych czy obecność guzów, jest zdjęcie RTG klatki piersiowej. W badaniu alergii z kolei przeprowadza się testy alergiczne, które jednak, nawet jeśli potwierdzą nadwrażliwość na różne alergeny, nie są w stanie dowieść powiązania pomiędzy alergią a kaszlem i niezbędne będzie wykonanie dalszych badań – w tym przede wszystkim spirometrii. W przypadku podejrzenia refluksu żołądkowo-przełykowego powinno się wykonać pomiary pH w przełyku, co jest możliwe w badaniu nazywanym 24-godzinną pH-metrią przełyku. Jeśli refluks zostanie potwierdzony, dobrze jest poszerzyć diagnostykę o badanie spirometryczne, w celu ewentualnego wykrycia rozwijającej się astmy oskrzelowej.

Spirometria

Po wykluczeniu infekcji, w diagnostyce napadów nocnego kaszlu zawsze powinno się przeprowadzić badanie spirometryczne. Jest to czynnościowa diagnostyka dróg oddechowych, bardzo pomocna w rozpoznaniu obturacyjnych schorzeń tego narządu. Obturacja oznacza w medycynie zwężenie, zatem głównym celem tego badania będzie diagnoza astmy i POChP, w których dochodzi do zwężenia dróg oddechowych. Poza podejrzeniem tych dwóch chorób, wśród wskazań do przeprowadzenia spirometrii znajdują się: czynniki ryzyka chorób układu oddechowego, jak palenie tytoniu, toksyczne czynniki w miejscu pracy, pyły czy smog, występowanie niejasnych objawów schorzeń dróg oddechowych (jak np. kaszel, duszność) oraz monitorowanie skuteczności leczenia w niektórych chorobach, zwłaszcza astmie. Osoby, u których już ją zdiagnozowano powinny wiedzieć, że napady nocnego kaszlu mogą świadczyć o niewystarczającej kontroli tej choroby, wymagającej zmiany leczenia.

Diagnostyka przyczyn napadów nocnego kaszlu nie jest łatwa. Aby postawić właściwe rozpoznanie, trzeba przejść całą ścieżkę diagnostyczną, zawierającą zarówno badanie lekarskie, jak i szereg badań pomocniczych: laboratoryjnych, obrazowych oraz czynnościowych (spirometria). Dzięki prawidłowej diagnozie z pewnością uda się dobrać odpowiednie leczenie i opanować ten uciążliwy objaw.

Artykuł partnera.

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie